Gdy rodzi się dziecko, to dla rodziców następuje bardzo ważny i radosny czas. Jednak opieka nad noworodkiem wiąże się też z wieloma wyzwaniami, szczególnie jeśli chodzi o finanse. W tym trudnym momencie rodzice mogą ubiegać się o zasiłek macierzyński, który stanowi istotne wsparcie podczas urlopu związanego z narodzinami dziecka.
Kto może ubiegać się o zasiłek macierzyński?
Matka dziecka
Zasiłek macierzyński przysługuje przede wszystkim matce dziecka, która urodziła dziecko i przebywa na urlopie macierzyńskim. Aby otrzymać zasiłek, kobieta musi podlegać ubezpieczeniu chorobowemu w ZUS przez okres co najmniej 270 dni w ciągu ostatniego roku przed porodem. Jeśli ten warunek jest spełniony, matka dziecka może starać się o zasiłek macierzyński.
Ojciec dziecka
Zasiłek macierzyński może być wypłacany także ojcu dziecka, jeśli to on zdecyduje się wykorzystać część urlopu macierzyńskiego przysługującego matce. W takim przypadku ojciec musi być objęty ubezpieczeniem chorobowym w ZUS i wypłata zasiłku następuje za okres, w którym faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem.
Inna osoba sprawująca opiekę
W szczególnych sytuacjach zasiłek macierzyński może być wypłacany innej osobie upoważnionej do sprawowania opieki nad dzieckiem, np. babci, jeśli matka i ojciec dziecka nie mogą oraz nie żyją. Warunkiem jest objęcie osoby sprawującej opiekę ubezpieczeniem chorobowym w ZUS.
Gdzie i kiedy złożyć wniosek o zasiłek macierzyński?
W urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zamieszkania
Aby ubiegać się o zasiłek macierzyński, należy złożyć odpowiedni wniosek w urzędzie pracy właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do zasiłku. Można to zrobić osobiście, przez pełnomocnika lub przesłać wniosek pocztą.
Najpóźniej w terminie 21 dni od dnia porodu
Wniosek o zasiłek macierzyński powinien być złożony w terminie 21 dni od dnia porodu. Jeśli zostanie złożony później, zasiłek będzie przysługiwał od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, a nie od daty porodu.
Można złożyć online przez PUE ZUS
Oprócz tradycyjnej formy papierowej, wniosek o zasiłek macierzyński można złożyć elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Ułatwia to załatwienie formalności.
Jakie dokumenty dołączyć do wniosku o zasiłek macierzyński?
Akty urodzenia dziecka
Do wniosku należy dołączyć odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, które uprawnia do pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jest to podstawowy dokument potwierdzający fakt urodzenia się dziecka.
Zaświadczenie od pracodawcy o wysokości wynagrodzenia
Kolejnym ważnym załącznikiem jest zaświadczenie od pracodawcy o wysokości wynagrodzenia z ostatnich 12 miesięcy. Dokument ten jest potrzebny do wyliczenia podstawy zasiłku macierzyńskiego.
Oświadczenie o pozostawaniu na urlopie macierzyńskim
Wniosek musi zawierać również oświadczenie osoby ubiegającej się o zasiłek o pozostawaniu na urlopie macierzyńskim. Jest to potwierdzenie faktu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.
Jak wyliczyć wysokość zasiłku macierzyńskiego?
Podstawa wymiaru to średnie miesięczne wynagrodzenie
Wysokość zasiłku macierzyńskiego wylicza się na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia osoby uprawnionej z ostatnich 12 miesięcy. Jeśli osoba była zatrudniona krócej, bierze się pod uwagę zarobki z całego okresu zatrudnienia.
Zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru
Zasiłek macierzyński stanowi dokładnie 100% wyliczonej podstawy wymiaru. Oznacza to, że zasiłek odpowiada wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia osoby uprawnionej.
Możliwe jest uzyskanie zasiłku uzupełniającego
Jeśli 100% zasiłku macierzyńskiego jest niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, można starać się o zasiłek uzupełniający. Dzięki temu zagwarantowany jest dochód na poziomie co najmniej minimalnego wynagrodzenia.
Jak długo wypłacany jest zasiłek macierzyński?
Przez cały okres urlopu macierzyńskiego
Co do zasady zasiłek macierzyński jest wypłacany przez cały okres trwania urlopu macierzyńskiego, czyli przez 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka. Wypłata zasiłku obejmuje więc cały ten czas opieki nad noworodkiem.
Maksymalnie przez 52 tygodnie
Łączny okres wypłaty zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego nie może przekroczyć 52 tygodni. Jeśli kobieta nie wykorzysta w pełni urlopu macierzyńskiego, resztę okresu zasiłkowego może wykorzystać jako urlop rodzicielski.
Możliwość przedłużenia na okres urlopu rodzicielskiego
Po zakończeniu wypłaty zasiłku macierzyńskiego rodzice mogą starać się o przedłużenie zasiłku na okres urlopu rodzicielskiego. Łącznie zasiłek może być wypłacany maksymalnie przez rok od dnia porodu.
Podsumowanie
Zasiłek macierzyński stanowi niezbędne wsparcie finansowe dla rodziców podczas pierwszych miesięcy życia dziecka. Pozwala on zapewnić środki na utrzymanie w okresie, gdy opieka nad noworodkiem nie pozwala na normalną pracę zawodową. Aby otrzymać zasiłek macierzyński, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi załącznikami we właściwym urzędzie pracy. Zasiłek przysługuje matce lub ojcu dziecka przez okres od 20 do 52 tygodni od porodu.
Najczęstsze pytania
Kiedy najlepiej złożyć wniosek o zasiłek macierzyński?
Najlepiej złożyć wniosek już w pierwszych dniach po porodzie, najpóźniej w terminie 21 dni.
Czy zasiłek macierzyński przysługuje również ojcu dziecka?
Tak, ojciec może otrzymać zasiłek za okres, w którym osobiście sprawuje opiekę nad dzieckiem.
Jak długo wypłacany jest zasiłek macierzyński?
Maksymalny okres wypłaty zasiłku to 52 tygodnie łącznie dla matki i ojca.
Czy zasiłek macierzyński można przedłużyć?
Tak, po zasiłku macierzyńskim można starać się o zasiłek rodzicielski maksymalnie przez kolejne 32 tygodnie.
Gdzie można uzyskać pomoc w sprawie zasiłku macierzyńskiego?
Informacji udziela urząd pracy lub oddział ZUS właściwy dla miejsca zamieszkania.