Certyfikaty kompetencji zawodowych stają się coraz popularniejszym sposobem na potwierdzenie swoich umiejętności i kwalifikacji. W dobie nieustannie zmieniającego się rynku pracy, posiadanie dodatkowych certyfikatów może znacząco zwiększyć naszą konkurencyjność i atrakcyjność w oczach potencjalnych pracodawców. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu, czym dokładnie są certyfikaty kompetencji zawodowych, kto i w jaki sposób może je zdobyć, ile kosztuje proces certyfikacji oraz jakie korzyści daje posiadanie takiego dokumentu.
Jakie są rodzaje certyfikatów kompetencji zawodowych?
Certyfikaty potwierdzające kwalifikacje zawodowe
Na polskim rynku pracy funkcjonuje obecnie kilka rodzajów certyfikatów potwierdzających nasze umiejętności i kompetencje zawodowe. Jednym z najpopularniejszych są certyfikaty kwalifikacji zawodowych, nadawane w ramach Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. Potwierdzają one posiadanie określonych kwalifikacji w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów i specjalności. Egzaminy są przeprowadzane przez uprawnione instytucje certyfikujące. Kwalifikacje te mają określony poziom Polskiej Ramy Kwalifikacji, od 1 do 8, co ułatwia porównywanie ich z kwalifikacjami nadawanymi w systemie oświaty i szkolnictwa wyższego.
Certyfikaty potwierdzające kompetencje
Kolejną grupę stanowią certyfikaty potwierdzające posiadanie kompetencji zawodowych. Są one przydatne zwłaszcza dla osób, które swoje kompetencje nabyły poza edukacją formalną. Egzaminy sprawdzają praktyczne umiejętności potrzebne na konkretnym stanowisku pracy. Certyfikaty kompetencji zawodowych nadawane są m.in. przez izby rzemieślnicze, stowarzyszenia branżowe czy firmy szkoleniowe. Nie mają określonego poziomu PRK, ale mogą być przydatnym uzupełnieniem CV.
Certyfikaty branżowe i specjalistyczne
W wielu branżach i zawodach funkcjonują dodatkowo certyfikaty specjalistyczne, wydawane przez organizacje branżowe, producentów sprzętu i oprogramowania itp. Potwierdzają one posiadanie wąskich, specjalistycznych kompetencji np. w obsłudze konkretnych programów komputerowych, urządzeń czy maszyn. Pracodawcy często wymagają takich certyfikatów przy rekrutacji na wyspecjalizowane stanowiska.
Kto może ubiegać się o certyfikat kompetencji?
Pracownicy i osoby bezrobotne
Zdobycie certyfikatu kompetencji zawodowych może być szczególnie istotne dla osób już aktywnych zawodowo, które chcą potwierdzić swoje umiejętności i tym samym zwiększyć szanse na awans lub zmianę pracy. W przypadku groźby utraty zatrudnienia, posiadanie certyfikatów zwiększa również naszą atrakcyjność w oczach potencjalnych pracodawców. Dla osób bezrobotnych może to być dodatkowy atut przy poszukiwaniu nowej pracy. Często możliwość bezpłatnego podniesienia kwalifikacji i uzyskania certyfikatu oferują urzędy pracy.
Uczniowie i absolwenci
Certyfikowaniem kompetencji i kwalifikacji zawodowych powinni być szczególnie zainteresowani uczniowie szkół branżowych i techników oraz absolwenci tych szkół. Dodatkowy certyfikat, zwłaszcza w zawodzie zgodnym z kierunkiem kształcenia, znacząco podnosi ich atrakcyjność na rynku pracy. Potwierdzone kwalifikacje zwiększają również możliwość kontynuowania nauki na studiach wyższych.
Studenci i osoby dorosłe
Również dla studentów oraz osób dorosłych, które z różnych przyczyn nie kontynuowały nauki po szkole średniej, zdobycie dodatkowych certyfikatów może być sposobem na potwierdzenie kompetencji przydatnych na rynku pracy. Osobom z wykształceniem wyższym często brakuje praktycznych kwalifikacji zawodowych, które mogą zapewnić certyfikaty nadawane w ramach ZSK. Z kolei osoby, które wcześnie zakończyły edukację, zyskują dzięki certyfikatom szansę formalnego potwierdzenia umiejętności nabytych podczas pracy zawodowej.
Gdzie można zdobyć certyfikat kompetencji zawodowych?
W ośrodkach egzaminacyjnych
Kluczowym etapem zdobywania certyfikatu jest zdanie egzaminu potwierdzającego posiadanie określonych kompetencji lub kwalifikacji. Egzaminy są przeprowadzane przez uprawnione ośrodki egzaminacyjne, które uzyskały akredytację instytucji certyfikujących dany rodzaj certyfikatu. Można przystąpić do egzaminu jako osoba indywidualna lub jako absolwent kursu przygotowującego do danej kwalifikacji.
Na kursach i szkoleniach
Wiele firm i instytucji szkoleniowych oferuje kursy przygotowujące do egzaminów certyfikacyjnych w konkretnych zawodach i kwalifikacjach. Pozwalają one nabyć wiedzę teoretyczną i praktyczne umiejętności niezbędne do zdania egzaminu i uzyskania certyfikatu. Kursy mają różną formułę - stacjonarną, zaoczną lub online. Niektóre są bezpłatne lub dofinansowane ze środków publicznych.
W ramach edukacji formalnej
Uczniowie szkół zawodowych i techników mogą przystąpić do egzaminów zawodowych i uzyskać certyfikaty kwalifikacji w zawodach, w których się kształcą. Ponadto wiele uczelni wyższych, w tym politechniki, oferują studentom możliwość potwierdzenia dodatkowych uprawnień zawodowych i specjalistycznych kwalifikacji w trakcie studiów.
Jak przebiega proces certyfikacji kompetencji?

Zgłoszenie i rejestracja
Pierwszym krokiem jest zgłoszenie chęci przystąpienia do egzaminu w wybranej kwalifikacji/kompetencji w ośrodku egzaminacyjnym i zarejestrowanie się. Można to zrobić indywidualnie lub za pośrednictwem instytucji szkoleniowej prowadzącej kurs przygotowawczy. Następnie ośrodek weryfikuje zgłoszenie i rejestruje na konkretny termin egzaminu.
Przygotowanie do egzaminu
Kolejnym etapem jest przygotowanie do egzaminu - samodzielne lub w ramach kursu. Obejmuje ono zazwyczaj zapoznanie się z wymaganiami egzaminacyjnymi, materiałami i przykładowymi zadaniami oraz praktyczne ćwiczenie kompetencji/umiejętności. Czas i forma przygotowań zależą od rodzaju certyfikatu oraz indywidualnych potrzeb.
Egzamin i otrzymanie certyfikatu
Następnie przystępuje się do egzaminu praktycznego i/lub teoretycznego w ośrodku egzaminacyjnym. Po zdaniu egzaminu ośrodek przekazuje protokół z wynikami do instytucji certyfikującej. Po ich zatwierdzeniu otrzymuje się dokument - certyfikat potwierdzający nabycie danej kwalifikacji/kompetencji. Dokument taki jest ważny bezterminowo na terenie całego kraju.
Ile kosztuje uzyskanie certyfikatu kompetencji?
Opłata za egzamin
Osoba przystępująca do egzaminu certyfikacyjnego wnosi opłatę za ten egzamin. Jej wysokość jest zróżnicowana w zależności od rodzaju certyfikatu i ośrodka, zwykle wynosi od 100 do 500 zł. Niektóre egzaminy w kwalifikacjach ZSK są bezpłatne dla uczniów i absolwentów szkół.
Koszt kursu przygotowawczego
W przypadku, gdy przygotowuje się do egzaminu w ramach kursu, konieczne jest wniesienie opłaty za ten kurs. Jej wysokość zależy od długości, formuły i zakresu kursu. Kursy przygotowujące do certyfikatów zawodowych kosztują zazwyczaj od 500 do 3000 zł.
Inne możliwe opłaty
Mogą wystąpić także inne koszty związane z certyfikacją, takie jak opłata za wydanie duplikatu certyfikatu czy opłata za odwołanie od wyniku egzaminu. Niektóre certyfikaty wymagają ponadto okresowej recertyfikacji, wiążącej się z kolejnymi opłatami.
Jakie korzyści daje certyfikat kompetencji?
Potwierdzenie umiejętności
Podstawową korzyścią jest formalne potwierdzenie posiadanych umiejętności, wiedzy i kompetencji zawodowych w danym obszarze. Dla wielu osób jest to często pierwszy tego typu dokument, zwłaszcza jeśli kompetencje zostały nabyte poprzez doświadczenie zawodowe.
Większe szanse na rynku pracy
Posiadanie certyfikatów znacząco zwiększa nasze szanse na znalezienie pracy lub awans zawodowy. Jest to szczególnie istotne w przypadku osób młodych lub bezrobotnych, poszukujących zatrudnienia. Pracodawcy chętniej zatrudniają kandydatów z udokumentowanymi kwalifikacjami.
Możliwość dalszego rozwoju
Certyfikaty kompetencji i kwalifikacji zawodowych pozwalają zdobywać kolejne, wyższe uprawnienia i awansować w strukturach zawodowych. Umożliwiają też kontynuowanie nauki i rozwój kariery. Dla wielu osób stanowią zachętę do uczenia się przez całe życie i podnoszenia swoich kompetencji.
Podsumowanie
Podsumowując, certyfikaty potwierdzające kompetencje i kwalifikacje zawodowe mogą być cennym atutem zarówno dla młodych ludzi wchodzących na rynek pracy, jak i dla osób dorosłych chcących zmienić pracę lub podnosić swoje umiejętności. Coraz większa liczba pracodawców docenia i wymaga tego typu certyfikatów przy rekrutacji nowych pracowników. Ich zdobycie wymaga zaangażowania czasu i środków, jednak z pewnością procentuje w postaci większych szans zawodowych i możliwości rozwoju kariery.