Świadczenie alimentacyjne jest formą pomocy finansowej dla osób uprawnionych do alimentów, które nie otrzymują ich od osoby zobowiązanej. Aby ubiegać się o to świadczenie, należy spełnić określone warunki formalne i merytoryczne. W artykule omówione zostały kolejne kroki procedury ubiegania się o świadczenie alimentacyjne - od sprawdzenia, czy się do niego kwalifikujemy, poprzez złożenie wniosku, ustalenie wysokości i okresu wypłaty świadczenia, obowiązki związane z jego otrzymywaniem, możliwe przyczyny utraty czy zawieszenia wypłaty oraz sposób odwołania się od niekorzystnej decyzji. Zebranie wszystkich najważniejszych informacji w jednym miejscu pomoże sprawnie przejść przez cały proces i otrzymać należne świadczenie alimentacyjne.
Kto może ubiegać się o świadczenie alimentacyjne?
Osoby uprawnione do alimentów
O świadczenie alimentacyjne mogą ubiegać się osoby uprawnione do alimentów od rodzica na podstawie tytułu wykonawczego pochodzącego lub zatwierdzonego przez sąd, jeśli egzekucja alimentów okazała się bezskuteczna. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i małżonka po rozwodzie. W przypadku pełnoletnich dzieci świadczenie przysługuje do ukończenia przez nie 25. roku życia, jeśli się uczą. Osobom niepełnosprawnym świadczenie przysługuje bezterminowo.
Warunki dochodowe
Aby otrzymać świadczenie alimentacyjne, miesięczny dochód osoby uprawnionej nie może przekraczać 725 zł w przeliczeniu na osobę w rodzinie. Do dochodu wlicza się nie tylko wynagrodzenie netto, ale także inne świadczenia, np. z pomocy społecznej, czy stypendia. Nie wlicza się natomiast np. świadczeń rodzinnych.
Inne kryteria
Oprócz spełnienia kryterium dochodowego, osoba ubiegająca się musi mieć ustalone prawo do alimentów oraz miejsce zamieszkania na terenie Polski. Nie może korzystać też z pomocy instytucji zagranicznej o podobnym charakterze do polskiego świadczenia alimentacyjnego.
Gdzie i jak złożyć wniosek o świadczenie alimentacyjne?
Wymagane dokumenty
Wniosek o przyznanie świadczenia alimentacyjnego składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej. Do wniosku należy dołączyć m.in.: dowód osobisty, odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty, zaświadczenie komornika o bezskuteczności egzekucji, dokumenty potwierdzające wysokość dochodu, akt urodzenia dziecka.
Miejsce składania wniosku
Wniosek składa się w ośrodku pomocy społecznej lub innym wydziale urzędu gminy czy miasta właściwym dla miejsca zamieszkania osoby uprawnionej do alimentów. Można to zrobić osobiście lub wysłać pocztą. Warto wcześniej ustalić dokładne miejsce.
Termin złożenia wniosku
Wniosek należy złożyć w terminie 2 miesięcy od dnia powstania prawa do świadczenia alimentacyjnego. Oznacza to, że liczy się data, od kiedy egzekucja komornicza stała się bezskuteczna i nie można było wyegzekwować bieżących alimentów.
Kwota i okres wypłaty świadczenia alimentacyjnego
Wysokość świadczenia
Kwota świadczenia alimentacyjnego zależy od wysokości zasądzonych alimentów, jednak nie może przekraczać 500 zł miesięcznie. Jeśli zasądzone alimenty były wyższe niż 500 zł, świadczenie wynosi właśnie 500 zł. Natomiast gdy zasądzono alimenty niższe niż 500 zł, świadczenie jest równe ich wysokości.
Okres przyznawania świadczenia
Świadczenie alimentacyjne przyznawane jest na okres 12 miesięcy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek. Po tym czasie konieczne jest złożenie kolejnego wniosku, aby przyznano świadczenie na następny okres. Nie ma limitu okresów, na jakie można otrzymywać świadczenie.
Sposób wypłaty świadczenia
Świadczenie alimentacyjne wypłacane jest comiesięcznie, nie później niż do ostatniego dnia miesiąca. Wypłata może nastąpić gotówką w kasie urzędu lub przelewem na wskazany rachunek bankowy. Świadczenie nie przysługuje za okres wsteczny, tylko od daty złożenia wniosku.
Obowiązki osoby otrzymującej świadczenie alimentacyjne
Informowanie o zmianach
Osoba otrzymująca świadczenie alimentacyjne ma obowiązek niezwłocznie poinformować urząd o zmianach mających wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość. Są to przede wszystkim zmiany w sytuacji dochodowej, uzyskanie alimentów od dłużnika czy zmiana miejsca zamieszkania.
Współpraca z komornikiem
Obowiązkiem osoby pobierającej świadczenie alimentacyjne jest też współdziałanie z komornikiem prowadzącym postępowanie egzekucyjne, dostarczanie wszelkich informacji pomocnych w prowadzeniu egzekucji. Ma to na celu odzyskanie należnych alimentów.
Zwrot nienależnie pobranych świadczeń
W przypadku zmiany sytuacji skutkującej ustaniem prawa do świadczenia alimentacyjnego lub zmniejszeniem jego wysokości, osoba która pobrała nienależne świadczenie musi je zwrócić. Dotyczy to np. sytuacji, gdy komornikowi udało się ściągnąć zaległe alimenty za okres pobierania świadczenia.
Zawieszenie i utrata prawa do świadczenia alimentacyjnego
Przyczyny zawieszenia świadczenia
Wypłata świadczenia alimentacyjnego może zostać zawieszona, jeśli nastąpiła przerwa w egzekucji alimentów z przyczyn niezależnych od osoby uprawnionej. Może to być np. z powodu choroby dłużnika alimentacyjnego lub odbywania przez niego kary pozbawienia wolności. Wówczas wypłata świadczenia zostaje wstrzymana do momentu podjęcia egzekucji.
Utrata prawa do świadczenia
Utrata prawa do świadczenia alimentacyjnego następuje, gdy osoba uprawniona przestała spełniać warunki do jego otrzymywania. Może to być przekroczenie kryterium dochodowego, ukończenie przez dziecko 25 lat lub utrata ważności tytułu wykonawczego stanowiącego podstawę wypłaty świadczenia.
Ponowne ustalenie prawa do świadczenia
Jeśli po utracie prawa do świadczenia alimentacyjnego sytuacja osoby uprawnionej ponownie się zmieni w ten sposób, że warunki zostaną spełnione, możliwe jest ustalenie prawa do świadczenia na nowo. Wymaga to jednak złożenia kolejnego wniosku i udokumentowania spełnienia kryteriów.
Odwołanie od decyzji w sprawie świadczenia alimentacyjnego
Organ odwoławczy
Od negatywnej decyzji w sprawie przyznania świadczenia alimentacyjnego przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał decyzję, czyli najczęściej ośrodka pomocy społecznej.
Sposób wniesienia odwołania
Odwołanie wnosi się pisemnie w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji. W odwołaniu należy wskazać decyzję, od której się odwołujemy oraz szczegółowo umotywować zarzuty przeciwko decyzji.
Rozpatrywanie odwołania
Organ odwoławczy rozpatruje odwołanie w ciągu miesiąca i wydaje decyzję, w której utrzymuje zaskarżoną decyzję w mocy albo ją uchyla i orzeka co do istoty sprawy lub uchyla i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. Od decyzji służy skarga do sądu administracyjnego.
Podsumowanie
Ubieganie się o świadczenie alimentacyjne wymaga spełnienia określonych warunków formalnych i merytorycznych. Należy pamiętać o złożeniu kompletnego wniosku we właściwym urzędzie w terminie 2 miesięcy od bezskuteczności egzekucji alimentów. Po przyznaniu świadczenia istotne jest informowanie urzędu o wszelkich zmianach sytuacji życiowej i współpraca z komornikiem. Przysługuje prawo odwołania od negatywnej decyzji. Miejmy nadzieję, że informacje zebrane w artykule ułatwią Państwu sprawne ubieganie się o należne świadczenie alimentacyjne.