Odpisy aktualizujące należności to kluczowe narzędzie księgowe służące do urealnienia wartości aktywów w sprawozdaniu finansowym. Pozwalają one na dostosowanie wartości należności w sytuacji, gdy istnieje ryzyko ich nieściągalności. Głównym celem jest przedstawienie rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa poprzez korektę wartości należności trudnych do odzyskania.
Najważniejsze informacje:- Odpisy tworzy się, gdy prawdopodobieństwo odzyskania należności jest niskie
- W bilansie pomniejszają one wartość należności brutto
- Księguje się je na koncie 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności"
- Wpływają bezpośrednio na wynik finansowy przedsiębiorstwa
- Wymagają odpowiedniego ujawnienia w sprawozdaniu finansowym
- Można je rozwiązać w przypadku spłaty należności przez dłużnika
Definicja odpisów aktualizujących należności
Odpisy aktualizujące należności to narzędzia księgowe służące do urealnienia wartości aktywów w księgach rachunkowych. Korygują one wartość należności w przypadku, gdy istnieje ryzyko ich nieściągalności od dłużnika.
Celem tworzenia odpisów aktualizujących należności w sprawozdaniu finansowym jest przedstawienie rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Pozwalają one na ujęcie potencjalnych strat związanych z nieściągalnymi należnościami jeszcze przed ich faktycznym wystąpieniem.
Miejsce odpisów aktualizujących w bilansie
Ujęcie odpisów aktualizujących w bilansie nie występuje jako osobna pozycja. Stanowią one element korygujący wartość należności brutto.
Wpływ odpisów na wartość należności polega na pomniejszeniu kwoty należności o utworzony odpis. Wartość ta jest księgowana na koncie 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności" i bezpośrednio wpływa na prezentowaną w bilansie wartość aktywów.
Prezentacja należności netto w bilansie
Wartość netto należności to kwota po odjęciu utworzonych odpisów aktualizujących. Jest to rzeczywista wartość, jaką przedsiębiorstwo spodziewa się odzyskać.
- Odpisy zmniejszają wartość należności w bilansie
- Wpływają na ogólną sumę aktywów obrotowych
- Pokazują realną wartość możliwą do odzyskania
- Nie są prezentowane jako osobna pozycja bilansowa
Konkretne pozycje bilansu dla należności z odpisami
Należności z utworzonymi odpisami prezentowane są w aktywach obrotowych bilansu. Znajdują się w grupie B.II "Należności krótkoterminowe".
AKTYWA | Wartość |
B. Aktywa obrotowe | |
II. Należności krótkoterminowe (wartość netto) | |
1. Należności od jednostek powiązanych | |
2. Należności od pozostałych jednostek |
Wpływ odpisów na strukturę bilansu
Rozliczanie odpisów aktualizujących w bilansie bezpośrednio wpływa na wartość aktywów obrotowych. Utworzenie odpisu zmniejsza wartość należności oraz sumę bilansową. Wpływa to również na wskaźniki finansowe przedsiębiorstwa.
Przykładowo, należność o wartości 100 000 zł z utworzonym odpisem 30 000 zł będzie prezentowana w bilansie w kwocie 70 000 zł.
Księgowanie odpisów aktualizujących

Księgowanie odpisów aktualizujących następuje poprzez zapis na kontach zespołu 7 i 2. Utworzenie odpisu ujmuje się na koncie 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" w korespondencji z kontem 28 "Odpisy aktualizujące wartość należności". Proces ten wpływa na wynik finansowy okresu.
- Brak spłaty należności przez dłużnika w terminie
- Ogłoszenie upadłości lub likwidacji dłużnika
- Wszczęcie postępowania egzekucyjnego
Rozwiązywanie odpisów aktualizujących
Rozwiązanie odpisu następuje w momencie spłaty należności lub uznania jej za nieściągalną. Jest to moment, który wymaga odpowiedniego udokumentowania.
Księgowanie rozwiązania odpisu wykonuje się zapisem: Wn konto 28, Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne". Operacja ta zwiększa wynik finansowy w okresie rozwiązania odpisu.
Ujawnianie informacji o odpisach w sprawozdaniu finansowym
Odpisy aktualizujące należności w sprawozdaniu finansowym wymagają szczegółowego ujawnienia. Informacje te prezentuje się w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Stanowią one istotny element oceny polityki zarządzania należnościami.
- Stan odpisów na początek i koniec okresu
- Zwiększenia i zmniejszenia odpisów w ciągu roku
- Przyczyny utworzenia odpisów
- Wpływ odpisów na wynik finansowy
Wpływ odpisów na analizę finansową
Prezentacja odpisów na należności ma kluczowe znaczenie dla oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Odpisy wpływają na wskaźniki płynności i sprawności działania. Pokazują też jakość zarządzania należnościami w firmie.
Przy analizie finansowej należy zwrócić uwagę na wartość utworzonych odpisów w stosunku do całości należności. Wysoki poziom odpisów może wskazywać na problemy z egzekwowaniem należności lub złą kondycję finansową kontrahentów.
Najważniejsze zasady ujmowania odpisów aktualizujących należności
Odpisy aktualizujące należności stanowią fundamentalne narzędzie w prawidłowym prowadzeniu ksiąg rachunkowych. Pozwalają na prezentację rzeczywistej wartości należności w sprawozdaniu finansowym, co jest kluczowe dla rzetelnej oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Prawidłowe ujęcie odpisów aktualizujących w bilansie wymaga odpowiedniego księgowania na koncie 28 oraz prezentacji w aktywach obrotowych jako pomniejszenie wartości należności. Wartość netto należności, uwzględniająca utworzone odpisy, daje realny obraz kwot możliwych do odzyskania od dłużników.
Regularna weryfikacja i aktualizacja odpisów, wraz z ich właściwym ujawnieniem w sprawozdaniu finansowym, pozwala na skuteczne zarządzanie ryzykiem związanym z należnościami. Jest to szczególnie istotne dla zachowania przejrzystości i wiarygodności danych finansowych prezentowanych w bilansie.