Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami stają często przed wyzwaniem pogodzenia opieki nad pociechą z aktywnością zawodową. Dodatkowe koszty leczenia, rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego mogą stanowić poważne obciążenie dla domowego budżetu. W takiej sytuacji na pomoc przychodzi rządowy program „Za życiem”, który zapewnia kompleksowe wsparcie finansowe oraz daje szereg uprawnień ułatwiających życie rodzinom wychowującym dzieci z niepełnosprawnościami. Poniższy artykuł szczegółowo wyjaśnia, kto może ubiegać się o świadczenia w ramach programu, jakie są ich rodzaje i wysokość, jak przebiega proces składania wniosku oraz na co można przeznaczyć otrzymane środki. Ponadto omówione zostały dodatkowe uprawnienia przysługujące rodzicom pobierającym świadczenie. Na końcu wskazano również instytucje, które udzielają pomocy w ubieganiu się o wsparcie z programu „Za życiem”.
Kryteria przyznania świadczenia „Za życiem”
Niepełnosprawność dziecka
Aby ubiegać się o świadczenia z programu „Za życiem”, dziecko musi posiadać odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności lub o potrzebie kształcenia specjalnego. Może to być orzeczenie o niepełnosprawności, o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, albo o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na dany rodzaj niepełnosprawności. Orzeczeniate wydają powiatowe lub wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności.
Wiek dziecka
Świadczenie przysługuje na dzieci do ukończenia 18. roku życia lub w przypadku dzieci kontynuujących naukę - do ukończenia 25. roku życia. W przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności świadczenie przysługuje bez ograniczeń wiekowych.
Miesięczny dochód rodziny
Aby otrzymać świadczenie, miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie może przekraczać kwoty 1 914 zł netto. Do dochodu nie wlicza się świadczeń opiekuńczych, zasiłków dla opiekunów oraz świadczeń rodzinnych.
Wysokość świadczenia „Za życiem”
Jednorazowe świadczenie
Rodzice dziecka z niepełnosprawnością mogą otrzymać jednorazowe świadczenie w wysokości 4 000 zł. Jest ono wypłacane po urodzeniu dziecka, a w przypadku dziecka, u którego niepełnosprawność została stwierdzona po ukończeniu 18. miesiąca życia - w momencie wydania odpowiedniego orzeczenia.
Comiesięczne świadczenie
Rodzice mogą ubiegać się o comiesięczne świadczenie w wysokości 500 zł miesięcznie. Jest ono przyznawane bez względu na wysokość dochodu. Wypłacane jest do ukończenia przez dziecko 18. roku życia lub w przypadku dzieci kontynuujących naukę - do ukończenia 25. roku życia.
Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego
Rodzice dzieci niepełnosprawnych pobierający comiesięczne świadczenie mogą ubiegać się o dodatek w wysokości 100 zł miesięcznie na okres od września do czerwca w roku, w którym dziecko rozpoczyna rok szkolny. Przyznawany jest on bez względu na wysokość dochodu.
Jak ubiegać się o świadczenie „Za życiem”
Wniosek i wymagane dokumenty
Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć wniosek w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania. Do wniosku dołącza się wymagane dokumenty, m.in.: orzeczenie o niepełnosprawności dziecka, zaświadczenia o wysokości dochodów członków rodziny, zaświadczenie ze szkoły lub uczelni.
Termin składania wniosku
Wnioski o wypłatę jednorazowego świadczenia przyjmowane są przez cały rok. Wnioski o comiesięczne świadczenie i dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego należy składać w terminie 3 miesięcy odpowiednio przed rozpoczęciem okresu świadczeniowego lub roku szkolnego.
Decyzja i wypłata świadczenia
Organ gminy wydaje decyzję w sprawie świadczenia w ciągu 30 dni od złożenia wniosku. Świadczenia są wypłacane na wskazany rachunek bankowy w terminie 14 dni od wydania pozytywnej decyzji.
Wydatkowanie środków z programu „Za życiem”
Pokrycie zwiększonych kosztów opieki
Środki z programu można przeznaczyć na bieżące potrzeby związane z opieką nad dzieckiem z niepełnosprawnością, np. zakup leków, środków higienicznych, specjalistycznej żywności. Pozwalają one pokryć podwyższone koszty utrzymania wynikające ze specjalnych potrzeb dziecka.
Rehabilitacja i terapia dziecka
Świadczenie może zostać wykorzystane na sfinansowanie kosztownej rehabilitacji i różnego rodzaju terapii, które są często niezbędnym elementem wspomagania rozwoju dziecka z niepełnosprawnością.
Zakup sprzętu rehabilitacyjnego
Otrzymane środki pozwalają na zakup specjalistycznego sprzętu rehabilitacyjnego i medycznego, np. wózka inwalidzkiego, materaca przeciwodleżynowego, który ułatwia codzienne funkcjonowanie dziecka.
Prawa osób pobierających świadczenie
Dodatkowe uprawnienia w miejscu pracy
Rodzice dzieci z niepełnosprawnościami mają prawo do dodatkowych uprawnień w miejscu pracy, takich jak dodatkowy urlop wypoczynkowy, możliwość pracy w elastycznym czasie pracy czy praca zdalna.
Pierwszeństwo w umieszczaniu w żłobku
Dzieci z niepełnosprawnościami, których rodzice pobierają świadczenie mają pierwszeństwo w umieszczaniu w żłobku. Pozwala to rodzicom na łączenie opieki z aktywnością zawodową.
Dodatkowe 2 tygodnie urlopu
Matka i ojciec dziecka z niepełnosprawnością mają prawo do dodatkowego urlopu w wymiarze 2 tygodni rocznie (łącznie dla obojga rodziców).
Gdzie uzyskać pomoc w ubieganiu się o świadczenie
Informacje w ośrodku pomocy społecznej
Wszelkich informacji dotyczących zasad i procedury ubiegania się o świadczenia z programu „Za życiem” udzielają pracownicy ośrodka pomocy społecznej. Można tam także uzyskać pomoc w wypełnieniu wniosku.
Poradnictwo prawne i obywatelskie
W razie wątpliwości warto skorzystać z bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego oferowanego m.in. przez organizacje pozarządowe oraz uczelnie wyższe.
Pomoc organizacji pozarządowych
Organizacje działające na rzecz osób z niepełnosprawnościami oferują pomoc rodzicom w uzyskaniu świadczeń poprzez doradztwo, szkolenia oraz wsparcie na każdym etapie ubiegania się o pomoc.
Podsumowanie
Program „Za życiem” stanowi kompleksowe wsparcie dla rodzin wychowujących dzieci z niepełnosprawnościami, zapewniając pomoc finansową, dodatkowe uprawnienia oraz ulgi ułatwiające codzienne funkcjonowanie. Aby otrzymać świadczenie, należy złożyć odpowiedni wniosek wraz z wymaganymi dokumentami we właściwym urzędzie gminy. Decyzja zapada w ciągu 30 dni. Przyznane środki mogą zostać wykorzystane na sfinansowanie bieżących kosztów utrzymania dziecka, rehabilitacji, terapii oraz sprzętu rehabilitacyjnego. W razie pytań i wątpliwości warto skorzystać z pomocy ośrodka pomocy społecznej lub organizacji pozarządowych.