Ubieganie się o zasiłek opiekuńczy może być koniecznością dla wielu osób, które muszą zrezygnować z pracy zawodowej, aby sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny lub dzieckiem. Pozyskanie takiego wsparcia finansowego jest możliwe, jednak wymaga spełnienia określonych warunków formalnych i złożenia odpowiedniej dokumentacji. W niniejszym poradniku szczegółowo wyjaśnimy, kto może się ubiegać o zasiłek opiekuńczy, jakie dokumenty trzeba złożyć, gdzie i w jaki sposób złożyć wniosek oraz jak długo trzeba czekać na decyzję.
Kto może ubiegać się o zasiłek opiekuńczy?
Osoby opiekujące się chorym członkiem rodziny
Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które musiały przerwać pracę zawodową, aby sprawować opiekę nad chorym członkiem rodziny. Może to być małżonek, rodzic, teść, teściowa, dziadkowie czy wnuk. Ważne jest udokumentowanie choroby osoby wymagającej opieki zaświadczeniem lekarskim. Zasiłek przysługuje maksymalnie przez 60 dni, jeśli opieka dotyczy osoby dorosłej, lub 14 dni w przypadku dziecka.
Rodzice dzieci do 8 lat
Zasiłek opiekuńczy przysługuje także rodzicom lub opiekunom prawnym dzieci w wieku do 8 lat. Można go otrzymać w sytuacji nagłego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego lub szkoły z powodu epidemii lub innych zdarzeń losowych. Wówczas zasiłek wypłacany jest przez okres nieprzekraczający 14 dni.
Opiekunowie osób niepełnosprawnych
Do zasiłku opiekuńczego uprawnieni są również opiekunowie osób niepełnosprawnych. Mogą to być osoby spokrewnione lub niespokrewnione, opiekujące się niepełnosprawnym członkiem rodziny, który wymaga stałej opieki. Zasiłek przysługuje maksymalnie przez 60 dni w roku kalendarzowym.
Jakie warunki trzeba spełnić, by otrzymać zasiłek?
Zamieszkiwanie z osobą wymagającą opieki
Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, wnioskodawca musi stale zamieszkiwać wraz z osobą wymagającą opieki. Dotyczy to zarówno opieki nad chorym członkiem rodziny, jak i opieki nad dzieckiem czy osobą niepełnosprawną. Fakt zamieszkiwania potwierdza się przedstawiając np. zaświadczenie o zameldowaniu.
Brak innych osób mogących sprawować opiekę
Kolejnym warunkiem przyznania zasiłku opiekuńczego jest udokumentowanie, że w rodzinie nie ma innych osób, które mogłyby sprawować niezbędną opiekę. Oznacza to, że opiekun musi wykazać, iż jego obecność przy osobie chorej lub niepełnosprawnej jest konieczna.
Spełnienie kryterium dochodowego
Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy, miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie może przekraczać określonego progu. Jest on zróżnicowany w zależności od liczby członków gospodarstwa domowego. Dochód potwierdza się stosownymi zaświadczeniami.
Co zawiera wniosek o zasiłek opiekuńczy?
Dane osobowe wnioskodawcy i podopiecznego
Wniosek o zasiłek opiekuńczy powinien zawierać dokładne dane osobowe osoby ubiegającej się o zasiłek oraz osoby wymagającej opieki. Są to m.in. imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL i NIP, nazwa i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia
Niezbędnym załącznikiem do wniosku jest aktualne zaświadczenie lekarskie potwierdzające konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad daną osobą. Powinno ono zawierać informacje o rozpoznaniu choroby oraz okresie jej trwania.
Oświadczenie o dochodach
W celu udokumentowania sytuacji materialnej, wnioskodawca powinien dołączyć oświadczenie odochodach swoich i członków rodziny. Można je zastąpić zaświadczeniami o zarobkach lub decyzją przyznającą świadczenie rodzinne.
Gdzie i jak złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy?

Osobiście lub pocztą do ZUS
Wniosek o zasiłek opiekuńczy należy złożyć w jednostce organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Można to zrobić osobiście lub przesłać pocztą tradycyjną. Do formularza trzeba dołączyć wymagane dokumenty.
Przez internet za pomocą profilu informacyjnego
Wniosek można złożyć drogą elektroniczną za pośrednictwem profilu informacyjnego na stronie internetowej ZUS. Wymagane dokumenty powinny zostać odpowiednio zeskanowane lub zapisane w formie elektronicznej.
Przez bankowość elektroniczną
Kolejną możliwością jest złożenie wniosku o zasiłek opiekuńczy poprzez bankowość internetową, o ile bank świadczy usługę pośredniczenia w kontaktach z ZUS. Wówczas wniosek trafia online do systemu.
Jakie dokumenty dołączyć do wniosku?
Dowód osobisty lub paszport
We wniosku należy wskazać dane dokumentu potwierdzającego tożsamość wnioskodawcy i osoby wymagającej opieki. Najczęściej będzie to dowód osobisty lub paszport. Dokumentów tych nie trzeba załączać.
Zaświadczenie lekarskie
Kluczowe znaczenie ma zaświadczenie lekarskie potwierdzające stan zdrowia i konieczność opieki. Powinno być wystawione przez lekarza prowadzącego leczenie na druku ZUS ZLA.
Zaświadczenie o wynagrodzeniu
Jeśli dochód jest uzyskiwany z tytułu umowy o pracę, należy dostarczyć zaświadczenie o wysokości wynagrodzenia z zakładu pracy. Będzie potrzebne do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.
Jak długo trzeba czekać na decyzję w sprawie zasiłku?
ZUS ma 30 dni na rozpatrzenie wniosku
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma maksymalnie 30 dni na rozpatrzenie wniosku i wydanie decyzji w sprawie przyznania bądź odmowy przyznania prawa do zasiłku opiekuńczego. Termin liczy się od dnia złożenia kompletnego wniosku.
Wniosek należy uzupełnić w ciągu 14 dni
Jeśli we wniosku brakuje jakichś informacji lub dokumentów, ZUS wzywa do jego uzupełnienia w terminie 14 dni. Niedotrzymanie tego terminu skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia.
Odwołanie od decyzji składa się w ciągu miesiąca
W przypadku negatywnej decyzji w sprawie zasiłku, można złożyć odwołanie do ZUS w ciągu miesiąca od daty jej doręczenia. Warto skorzystać z pomocy prawnej przy uzasadnianiu odwołania.
Podsumowanie
Ubieganie się o zasiłek opiekuńczy wymaga spełnienia określonych warunków formalnych i złożenia wniosku z odpowiednimi dokumentami potwierdzającymi prawo do świadczenia. Należy pamiętać, że zasiłek przysługuje osobom sprawującym opiekę nad chorym członkiem rodziny, dzieckiem lub osobą niepełnosprawną. Wniosek składa się w ZUS osobiście, pocztą lub online. O przyznaniu zasiłku decyduje dochód, brak możliwości zapewnienia opieki przez inne osoby oraz zaświadczenie lekarskie. ZUS ma miesiąc na rozpatrzenie wniosku. Mamy nadzieję, że informacje zawarte w poradniku pomogą sprawnie przejść przez proces ubiegania się o zasiłek opiekuńczy.
Najczęściej zadawane pytania
Jak długo można pobierać zasiłek opiekuńczy?
Okres pobierania zasiłku zależy od podstawy jego przyznania. Przy opiece nad chorym członkiem rodziny wynosi maksymalnie 60 dni, nad dzieckiem do 8 lat - do 14 dni, a nad osobą niepełnosprawną - do 60 dni w roku.
Czy zasiłek opiekuńczy przysługuje za dni wolne od pracy?
Nie, zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko za dni, w których wnioskodawca musiał opuścić pracę w związku z koniecznością sprawowania opieki.
Czy o zasiłek mogą ubiegać się bezrobotni?
Nie, zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom czynnie zatrudnionym, które musiały zrezygnować z pracy i wynagrodzenia z powodu opieki.
Czy zasiłek wypłaca się z urzędu?
Nie, zasiłek opiekuńczy nie jest wypłacany automatycznie. W każdym przypadku należy złożyć kompletny wniosek do ZUS.
Czy można odwołać się od odmowy przyznania zasiłku?
Tak, w ciągu miesiąca od otrzymania decyzji odmownej można złożyć odwołanie do ZUS, który ponownie rozpatrzy sprawę.